Ana Sayfa

SEBEBU VURUDİ’L-HADİS – SEBEBU’L-HADİS

ESBABU VURUDİ’L-HADİS – ESBABU'L-HADİS

Esbabu'l-Hadis de denir. Hadislerin söyleniş, bir fiili bildiriyorsa işleniş sebeplerini konu olarak alan ilim dalının adıdır. Kur'an-ı Kerim için Esbabı Nuzul ne ise Hadisler içinde Esbabu Vurudu'l-Hadis odur.

Hadislerin bir kısmı bazı olaylar üzerine, bir kısmıda sorulan sorulara cevap olarak varid olmuştur. Gerek bu olaylar, gerekse Sahabilerin çeşitli vesilelerle sordukları sorular, olay üzerine söylenen sözün yada soruya verilen cevabın sebeb-i vurudunu teşkil eder.

Misal: ''Birini traş ettiğinizde ya saçını tamamen kesin; yada tamamını bırakın.'' (Ebu Davud 4/411). Bu Hadis'in söyleniş sebebi Hz. Nebi s.a.v.'in saçının bir kısmı kesilmiş bir kısmı bırakılmış bir çocuk görmesidir. Bu olay üzerine bu sözleri söyleyerek saçın bir kısmını kesip bir kısmını bırakmayı men etmiştir. Sahabilerin ''Hangi şey efdaldir? Hangi ameli işlersem Cennet'e girerim? Hangi Müslüman hayırlıdır? En büyük günah hangisidir?'' gibi yüzlerce sorusu da sebebi vuruddur. ve Hz. Nebi s.a.v. in verdiği cevaplarla beraber Hadis metinleri arasında yer almıştır.

Hadislerin vurud sebebini bilmek son derece önemlidir; çünkü sebebin bilinmesi ile her şeyden önce mesele aydınlığa kavuşur. Hz. Nebi s.a.v. in söylediği sözleri taşıdığı hükümler umumimidir, hususimidir? vucuba'mı nedbe mi delalet eder? Bu ve öteki önemli hususlar açıklık kazanır. Dolayısıyla Hadisten hüküm çıkarmak bir ölçüde kolaylaşır.

Diğer taraftan sebeb-i vurudun bilinmesi Hadisin etraflı bir şekilde ve kolayca anlaşılmasını sağlar. Benzer bir meseleye tatbik edilerek hüküm çıkarılmasını kolaylaştırır.

Esbabu Vurudu'l-Hadis konusunda Abdullah ibn-i'l-Hüseyin el-Ukberi'nin ve Ebıu Hamid Kutah el-Cubari'nin birer Kitabı vardır. (Tedrib, 2/394).

es-Suyuti de aynı konuda bir Kitab tasnif etmişsede tamamlayamamıştır. (Beyan 1/31).

Bu gün için Esbabu'l-Hadis konusunda elde bulunan tek Kitab ibn Hamze ed-Dimeşki'nin el-Beyan ve't-Ta'rif i Esbabu Vurudu'l-Hadisişşerif isimli eseridir.